İş Güvencesi ve İşe İade
4857 Sayılı İş Kanunu Kapsamında İş Güvencesi ve İşe İade
İş güvencesi; işçilerin, işlerinin devamlılığının korunması, bir anlamda işverenlere oranla daha güçsüz konuma sahip işçilerin çalışma haklarının güvence altına alınmasını amaçlamaktadır. 4857 Sayılı İş Kanunu m.17 vd. maddelerinde düzenleme bulan iş güvencesi hususu ile işverenlerin iş sözleşmelerini feshederken işçinin haksız fesih ile karşı karşıya kalmasını önlemektedir. Ancak bütün işçilerin iş güvencesinden faydalanma imkânı bulunmamaktadır. İş güvencesi kapsamında olmak için;
- İşyerinde en az 30 işçi çalışıyor olmalı,
- İşçinin en az 6 aylık kıdemi bulunmalı,
- İşçinin belirsiz süre ile çalışması,
- İşveren vekili olmaması şartlarını taşıması gerekmektedir.
İş güvencesi kapsamında olan işçilerin, iş sözleşmelerinin işverence feshi İş Kanunu’nda belirtilen geçerli ya da haklı nedenlerden birine dayanmaması üzerine 4857 Sayılı İş Kanunu m.20 gereğince, fesih bildiriminin tebliğini izleyen 1 ay içerisinde işe iade davası açma imkanı bulunmaktadır. İş sözleşmelerinin geçerli sebeplerle feshedilmesi hususu İş Kanunu m.18’de düzenlenirken, haklı nedenle fesih hususu m.25’de düzenleme bulmuştur. İşverence sayılan geçerli yada haklı sebeplere dayanılmadan iş sözleşmesinin feshedilmesi durumunda, işçilerin işe iade davası yoluyla çalışma hakları korunarak işlerine geri dönme imkanı verilmektedir.
İşe İade Davasının İşçi Lehine Sonuçlanması Durumu
İşçi tarafından açılan işe iade davalarının sonucunda işçinin işe iade edilmesine karar verilmesi durumunda; KESİNLEŞEN MAHKEME KARARININ, işçiye tebliğini izleyen 10 iş günü içerisinde işverene işe iade talebiyle başvurması gerekmektedir. İşçinin belirlenen süre içerisinde işverene başvuruda bulunmaması durumunda fesih geçerli sebep olarak kabul edilecek olup, işveren sadece geçerli fesihten kaynaklı hukuki yükümlülüğe sahip olacaktır.
Önemli bir ayrıntı olan kesinleşmiş mahkeme kararının tebliği hususu, ilk derece mahkemelerinin vermiş olduğu kararların üst yargı mercilerine taşınması durumunda karar kesinleşmiş olmayacağından işçinin başvuru süresi başlamayacağını ortaya koymaktadır. İşçi tarafından işe başlama istemli başvuru neticesinde işverenin 1 ay içerisinde işçiyi işine başlatması gerekir. İşçinin işe tekrar başlatılması neticesinde, mahkeme kararı ile birlikte işçi tarafından 4 aya kadar boşta geçen süre ücretine hak kazanılmaktadır. Ancak işveren, işçiyi işine başlatmaz ise en az 4 en fazla 8 aylık ücret tutarında ki tazminatı işçiye ödemek zorundadır. Bu yasal düzenleme ile işe başlatma ya da tazminat ödeme arasında işverene seçimlik hak statüsünde bir tercih imkanı getirilmiştir.
İşe iade edilen işçinin, işten ayrılmadan önceki tüm özlük hakları korunarak işe başlatılması gerektiği gibi, boşta geçen sürede işyerinde meydana gelen ücret artışları gibi özlük haklarında olası iyileştirmeler olması durumunda bu iyileşmelerden de faydalanması gerekmektedir.
